ڄَم جو نالو |
شاھہ عبدالڪريم |
جنم |
سومر، 20 جنوري 1536 |
ڄَم جو ھنڌ: |
مٽياري |
لاڏاڻو |
آچر، 01 سيپٽمبر 1624 |
لاڏاڻي جو ھنڌ |
ٽنڊو محمد خان |
شاه عبدالڪريم جي شاعري جو مجموعو "شاهه ڪريم جو ڪلام" جي نالي سان مشهور آهي، جيڪو سنڌي شاعري ۾ هڪ بنيادي حيثيت رکي ٿو. سندس شاعري ۾ ڏوهيڙا هڪ اهم صنف آهن، ۽ انهن کي سنڌي شعر جي پهرين ڪڙي سمجهيو وڃي ٿو.
سندس زندگي بابت تفصيل ڪتاب "بيان العارفين و تنبيہ الغافلين" ۾ بيان ٿيل آهن، جيڪو سندس وفات کان ڪجهه وقت پوءِ ميان محمد رضا عرف مير دريائي ٺٽوي فارسيءَ ۾ لکيو. ان ڪتاب ۾ شاه عبدالڪريم جا مقولا ۽ ارشاد پڻ گڏ ڪيا ويا آهن.
شاه عبدالڪريم بلڙي وارو 7 ذوالقعد 1032ھ بمطابق 1622ع ۾ آچر ڏينهن 88 سالن جي ڄمار ۾ وفات ڪري ويو. سندس مزار ٽنڊو محمد خان ضلعي جي شاه ڪريم تعلقو ۾ سعيدپور ڳوٺ ۾ واقع آهي. شاهه ڪريم جي پوٽي، شاهه عبداللطيف ڀٽائي، 1154ھ ۾ سندس مزار تعمير ڪرائي، جنهن لاءِ ملتان مان ڪاشيءَ جون سرون پڻ آنديون ويون.
شاه عبدالڪريم بلڙي وارو، المعروف شاه ڪريم، پاڪستان جي صوبي سنڌ جو هڪ وڏو ڪلاسيڪي صوفي شاعر ۽ بزرگ هو. هو 20 شعبان 944ھ (20 جنوري 1538ع) تي سيد لعل محمد شاهه عرف الله شاهه جي گهر ۾ ڄائو. ننڍپڻ ۾ ئي سندس والد وفات ڪري ويو، ۽ سندس پرورش سندس وڏي ڀاءُ سيد جلال شاهه ڪئي. شاه عبدالڪريم ننڍي عمر کان ئي صوفي بزرگن ۽ عارفن سان قربت ۾ رهيو ۽ روحاني ماحول مان گهڻو فيض پرايو.
شاه عبدالڪريم سماع (روحاني ڳائڻ) جو وڏو شوق رکندو هو ۽ پنهنجي سريلي آواز ۾ عارفاڻو ڪلام ڳائيندو هو. هو مذهبي علمن ۽ عارفاڻي رمزن ۾ گهري دلچسپي رکندو هو ۽ انهن موضوعن جو گهرو مطالعو ڪيو. پنهنجي ڀاءُ جي وفات کان پوءِ، شاه عبدالڪريم گهر جي ذميوارين جو بار کڻڻ سان گڏوگڏ پنهنجو روحاني ۽ علمي سفر جاري رکيو.
شاه عبدالڪريم سنڌ جي اهم صوفي شخصيتن جهڙوڪ سيد يوسف بکري، مخدوم سميجو، ۽ مخدوم نوح جي صحبت مان گهڻو فيض حاصل ڪيو. چون ٿا ته شاه عبدالڪريم مخدوم نوح جي مشوري تي بلڙي ڳوٺ آباد ڪيو. بلڙي، هڪ عورت جو نالو هو، جنهن جي نسبت سان ڳوٺ ۽ شاه عبدالڪريم جو نالو "بلڙي وارو" مشهور ٿيو.
شاه عبدالڪريم جي زندگي تصوف ۽ روحانيت سان ڀرپور هئي. هو عبادت، سير سفر، ۽ روحاني ڳولا ۾ مشغول رهندو هو. سندس زندگي نهايت رحمدل، ميل جول واري، ۽ روحاني رچاءُ سان مالا مال هئي. شاه عبدالڪريم جو شمار سنڌي ٻولي جي پهرين ڪلاسيڪي شاعرن ۾ ٿئي ٿو، ۽ سندس ڪلام ۾ صوفيانه ۽ عارفاڻيون رمزون جهلڪندي نظر اچن ٿيون.