| ڄَم جو نالو |
قاضي قادن |
| تخلص |
قاضي، قادن |
| جنم |
آچر، 01 جنوري 1493 |
| ڄَم جو ھنڌ: |
سيوهڻ |
| لاڏاڻو |
سومر، 01 جنوري 1551 |
| لاڏاڻي جو ھنڌ |
مدينا |
قاضي قاضن (463-1551) سنڌي ٻوليءَ جو اوائلي شاعر آهي، جنهن جو ڪلام پهريون دفعو شاهه ڪريم جي ڪلام سان گڏ مليو ۽ پوءِ 1978ع ۾ ڀارت مان هٿ آيو. قاضي قاضن جو ذڪر پهريون دفعو مير معصوم شاھ بکري پنهنجي ڪتاب "تاريخ سنڌ" (تاريخ معصومي) ۾ ڪيو. مير معصوم قاضي قاضن جي زماني کي ويجهو هو، ۽ قاضي قاضن جي وفات (1551ع) وقت مير معصوم اندازاً 34 سالن جو هو. قاضي قاضن جو اصل نالو قاضي ابو سعيد زين الدين بکري هو. سندس وڏا ٺٽي ۽ سيوهڻ جا رهواسي هئا، ۽ سندس ڏاڏو ابو الخير بکر ۾ اچي آباد ٿيو.
قاضي قاضن تفسير، حديث، اصول فقه، ۽ تصوف ۾ ماهر هو. هو قرآن جو حافظ ۽ فن قرائت جو ڄاڻو هو. علم آلات ۾ پڻ گهڻي ڄاڻ رکندو هو. قاضي قاضن شاهه بيگ ارغون جي خاص مشير طور ڪم ڪيو ۽ مرزا شاهه حسن کيس بکر مٿان قاضي مقرر ڪيو، جتي هن پنهنجا فرض نهايت ئي ايمانداريءَ سان نڀايا. قاضي قاضن ڪيترائي دفعا حج ڪيائون ۽ مدينه منوره ۾ حضرت شيخ عبدالله متقي جي صحبت ۾ رهيا. هو سيد محمد مهدي جونپوري جا مريد ٿيا ۽ وقت جي عالمن طرفان لڳايل اعتراضن جا جواب پنهنجي شاعريءَ جي ذريعي ڏنا.
قاضي قاضن سنڌي ادب جي تاريخ جو بنياد رکي ٿو. سندس شاعري سنڌي ٻوليءَ جا اوائلي جواهر پارا آهن، ۽ انهن مان ڪجهه بيت شاهه ڪريم بلڙيءَ واري جي رسالي "بيان العارفين" ۾ محفوظ آهن. قاضي قاضن کي سنڌي شاعريءَ جي اوائلي شاعر طور ياد ڪيو وڃي ٿو، جنهن پنهنجي فني مهارت ۽ فڪري بلنديءَ سان سنڌي ادب ۾ نمايان حيثيت حاصل ڪئي.
